ارائه مدل تقاضای حمل ونقل ریلی درون شهری در کلان شهرهای کشور؛ مطالعه موردی شهر مشهد

حمل و نقل به عنوان یکی از زیرساخت های اساسی از جنبه های گوناگون اقتصادی، اجتماعی و سیاسی حائز اهمیت فراوانی است ، لذا ایجاد یک شبکه حمل ونقل شهری روان و بدون تراکم ترافیک همیشه یکی از خواسته های مسئولین امر در کلان شهرها است. در راستای کاهش تراکم ترافیک معابر شهری، یکی از راه کارها می تواند اعمال سیاستهایی در راستای جذب مسافرین به حمل ونقل عمومی باشد، که یکی از پاک ترین و ایمن ترین راه حل ها برای جابجایی حجم بالای مسافر در دنیا، استفاده از سیستم قطارشهری است. این سیستم حمل ونقل عمومی به صورت خطوط مشخص در زیر سطح معابر پر رفت آمد قرار می گیرد و مکان هایی که تولیدکننده و جذب کننده های اصلی سفر هستند، به عنوان ایستگاه تعیین می شوند. یکی از مهم ترین مسائل در به کارگیری قطارشهری، هزینه زیاد احداث آن و عدم تغییر مسیرها و ایستگاه ها پس از احداث است، لذا بررسی تأثیرات ناشی از قطارشهری روی شبکه شهری قبل از احداث از مهم ترین مسائل پیش روی مسئولین است. با به کارگیری داده های وضعیت موجود که بر پایه سفرهای انجام شده است و به همراه ساخت مدل های لوجیت با ضرایب عمومی برای شرایط موجود، تغییر حاصل از احداث قطارشهری بررسی می شود. با در نظر گرفتن زمان سفر و فاصله دسترسی به قطارشهری، اثر افزایش خطوط قطارشهری در جذب تقاضای سفر. برای هدف کاری و تحصیلی که به عنوان اهداف اصلی ایجاد تراکم ترافیک صبح گاهی هستند،بررسی شد. اثر افزایش دو خط اصلی قطارشهری شهر مشهد به صورت جداگانه و هم زمان بررسی شد که در هدف کاری تقاضای سفر برای خط 1 قطارشهری 15/93% و خط 2 قطارشهری 13/79% و برای حالت هردو خط هم زمان 16/99% به دست آمد و در هدف تحصیلی تقاضای سفر برای خط 1 قطارشهری 10/16% و خط 2 قطارشهری 6/60% و برای حالت هردو خط هم زمان 11/13% به دست آمد. در ادامه برای کنترل اثرات فاصله دسترسی، حداکثر فاصله برای دسترسی به قطارشهری به 5 کیلومتر محدود شد و تقاضای جذب شده به قطارشهری موردبررسی مجدد قرار گرفت که در هدف کاری تقاضای سفر برای خط 1 قطارشهری 11/83% و خط 2 قطارشهری 5/45% و برای حالت هردو خط هم زمان 15/47% به دست آمد و در هدف تحصیلی تقاضای سفر برای خط 1 قطارشهری 8/67% و خط 2 قطارشهری 2/56% و برای حالت هردو خط هم زمان 10/54% به دست آمد.